Koeien met Horens
Onthoornen, een algemeen gebruik geworden...
(zelfs in de EKO-praktijk)
 
Ton Baars en Liesbeth Brands,
 
Louis Bolk Instituut
"Hoorns als kwaliteitsvraag voor het biologische bedrijfssysteem
 
Koeien hebben hoorns. Zij worden er nog steeds mee geboren. Vaak niet
tot genoegen van de veehouder. Hoorns zijn lastig en geven aanleiding
tot stress en verwondingen. In de normen voor biologische landbouw
staat opgenomen, dat er niet geknipt, gevijld en gekort mag worden aan
lichaamsdelen van de landbouwhuisdieren. Dat is in strijd met de
integriteit van het dier. De koe met haar hoorns heeft echter een
uitzonderingspositie. In de EKO-praktijk wordt vrijwel elke koe
onthoornd aangezien in de SKAL-normen het onthoornen van koeien
standaard als uitzondering wordt toegestaan. BD-boeren hebben een
verbod hierop, maar dit wordt in de praktijk soms nogal ruim
geïnterpreteerd. Echter in de nieuwe wetgeving voor de dierlijke
productie is het verminken van dieren niet langer toegestaan.
Met de komst van de loopstallen (ligboxenstal, potstal en hellingstal) is
onthoornen een algemeen gebruik geworden. De reden hiervoor is dat de
vrij rondlopende dieren elkaar in de stalperiode makkelijk met hun
hoorns beschadigen (huidschade, klingverwondingen, stoot in de uier).
Toch zijn er veel bedrijven met een loopstal waar deze beschadigingen
zelden of nooit optreden. De verschillen tussen bedrijven blijken voor
een belangrijk deel samen te hangen met verschillen in verzorging,
management en kuddestructuur.
De wijze van omgang met gehoornd vee wordt door vele factoren
gestuurd. Evenals bij de problematiek van mastitis hebben wij hier te
maken met een complex vraagstuk dat door meerdere factoren bepaald
wordt (Baars en Buitink, 1995). Doel van deze studie is de verschillende
factoren te begrijpen die het probleem bepalen. Dit zal echter op
zodanige wijze plaats moeten vinden dat er sprake is van individuele
oplossingen en begrip in plaats van generieke oplossingen.
 
Onderzoeksopzet
Om zicht te krijgen op de omvang van de verwondingen zijn diverse
onderzoeken uitgevoerd door het Louis Bolk Instituut. Daarbij is gekozen
voor een aantal aanvullende onderzoeksmethoden. Er is gebruik gemaakt
van epidemiologische studies gekoppeld aan kwalitatieve interviews.
Daarnaast is inspanning verricht om een begrip te ontwikkelen voor de
gehoornde koe als landbouwhuisdier. Opzet is het integriteitsbegrip van
de koe in te vullen, zodanig dat je hier naar kunt handelen. Eigen
waarnemingen, literatuur over het gedrag van de koe en antroposofische
literatuur over het wezenlijke van de koe zijn daarbij behulpzaam
geweest."
uit:
"Een koppel koeien is nog geen kudde"
 
 
Ton Baars is hoogleraar te Kassel voor Biologisch Dynamische landbouw en
specialist op het gebied van de veehouderij